به طور کلی، میتوان حق اختیار معامله را به دو دسته تقسیم کرد؛ اختیار خرید (Call Option) و اختیار فروش (Put Option). یک اختیار خرید در واقع این حق (و نه الزام) را به دارنده آن میدهد، که دارایی موضوع قرارداد را با قیمت معین و در تاریخ مشخص یا قبل از آن، بخرد. به همین ترتیب، یک اختیار فروش به دارنده آن این حق را میدهد، که دارایی موضوع قرارداد را با قیمت معین و در تاریخ مشخصی و یا قبل از آن بفروشد. قیمتی را که در قرارداد ذکر میشود، قیمت توافقی یا قیمت اعمال و تاریخ ذکر شده در قرارداد را، اصطلاحاً تاریخ انقضا یا سررسید اختیار معامله میگویند.
اختیار خرید یا فروش، هر کدام به دو حالت اروپایی و آمریکایی تقسیم میشود. قرارداد اختیار اروپایی فقط در تاریخ سررسید قابلیت اعمال دارد. در حالی که قرارداد اختیار آمریکایی، در هر زمانی قبل از تاریخ سررسید یا در تاریخ سررسید قابل اعمال است.نکته: لازم است بر این نکته تأکید کنیم، که یک ورقه اختیار معامله به دارنده آن حق یا اختیار انجام کاری را میدهد؛ نه اینکه او را ملزم به انجام کاری کند. این ویژگی، وجه تمایز ورقه اختیار معامله از قراردادهای فیوچرز (آتی) است. دارنده قرارداد آتی با موضع پیش خرید به خرید دارایی با قیمت معین و در زمان مشخصی در آینده متعهد میشود. ولی دارنده اختیار خرید امکان این انتخاب را دارد که دارایی پایه را با قیمت معین و در زمان معین در آینده بخرد یا خیر. انعقاد یک قرارداد آتی هیچ هزینها ی در برندارد (به جز الزاماتی که درباره حساب ودیعه وجود دارد. ولی یک سرمایه گذار باید هزینه (قیمت قرارداد) حق اختیار معامله را بپردازد.نکته: آتی سکه یا زعفران که در بورس کالای ایران ارائه می شوند نمونه ای از معاملات آپشن هستند.